1. Sự hình thành:
Xã Phú Nghĩa được hình thành trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các xã: Đông Sơn, Đông Phương Yên, Phú Nghĩa, Thanh Bình, Trung Hòa, Trường Yên (huyện Chương Mỹ). Lý do lấy tên xã mới là Phú Nghĩa: Phú Nghĩa là một xã thuộc huyện Chương Mỹ, nằm trên trục giao thông huyết mạch Quốc lộ 6. Với vị trí địa lý thuận lợi, cùng với sự đầu tư phát triển mạnh mẽ về cơ sở hạ tầng, Phú Nghĩa đang ngày càng thu hút dân cư và các doanh nghiệp đến sinh sống, làm việc. Vì vậy, việc lấy tên đơn vị hành chính mới là Phú Nghĩa dễ nhận diện, ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ, bảo đảm tính hệ thống, khoa học; bảo đảm nguyên tắc ưu tiên sử dụng một trong các tên gọi của các ĐVHC trước khi sáp nhập để đặt tên cho ĐVHC hình thành mới, hạn chế tối đa tác động ảnh hưởng tới người dân, doanh nghiệp do phải chuyển đổi giấy tờ, chỉ dẫn địa lý.
2. Vị trí địa lý: Xã Phú Nghĩa giáp phường Chương Mỹ và các xã: Xuân Mai, Kiều Phú, Hưng Đạo, Trần Phú, Quảng Bị, Phú Cát của thành phố Hà Nội.
3. Diện tích, dân số: Xã Phú Nghĩa có diện tích tự nhiên là 40,25 km2; quy mô dân số là 71.048 người.
TT | Xã hình thành trên cơ sở | Diện tích (km2) | Quy mô dân số (người) | Ghi chú |
1 | Xã Đông Phương Yên (Huyện Chương Mỹ) | 6,46 | 12.726 | |
2 | Xã Đông Sơn (Huyện Chương Mỹ) | 7,54 | 11.989 | |
3 | Xã Phú Nghĩa (Huyện Chương Mỹ) | 8,29 | 13.235 | |
4 | Xã Thanh Bình (Huyện Chương Mỹ) | 5,31 | 7.829 | |
5 | Xã Trung Hòa (Huyện Chương Mỹ) | 6,61 | 11.961 | |
6 | Xã Trường Yên (Huyện Chương Mỹ) | 6,04 | 13.308 | |
| Tổng | 40,25 | 71.048 | |
| | | | |
II. Đặc điểm kinh tế, xã hội
Xã Phú Nghĩa nằm ở phía Tây Nam Hà Nội; nằm trong vùng giãn dân và chuyển đổi nông thôn theo quy hoạch Thủ đô đến năm 2030, đóng vai trò quan trọng trong việc trở thành vùng đệm sinh thái - dân cư, giảm áp lực dân số cho nội thành.
Xã Phú Nghĩa gần các tuyến giao thông như: quốc lộ 6, đường Hồ Chí Minh, đây là điều kiện thuận lợi cho giao thương, phát triển công nghiệp, du lịch và dịch vụ. Với lợi thế đất đai rộng, xã Phú Nghĩa có tiềm năng phát triển thành trung tâm công nghiệp - logistics - đô thị hỗn hợp trong tương lai.
1. Đặc điểm kinh tế
Phú Nghĩa và vùng phụ cận được xem là vùng kinh tế trọng điểm về công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của huyện Chương Mỹ (trước khi sắp xếp đơn vị hành chính) với khu công nghiệp Phú Nghĩa, cụm công nghiệp Đông Sơn đang hoạt động và cụm công nghiệp Đông Phú Yên đang được xây dựng. Đặc biệt, trên địa bàn xã có làng nghề truyền thống mây tre giang đan Phú Vinh với lịch sử trên 400 năm cùng với nhiều làng nghề mây tre giang đan tại các xã Trung Hòa, Đông Sơn, Đông Phương Yên, làng nghề mộc Phù Yên, xã Trường Yên (trước khi sắp xếp ĐVHC)… Các sản phẩm mây tre giang đan Phú Vinh và các vùng lân cận rất đa dạng và phong phú, bao gồm nhiều loại hàng thủ công mỹ nghệ và đồ nội thất được xuất khẩu sang nhiều thị trường khác nhau. Phú Nghĩa cũng là đầu mối giao thông quan trọng với Quốc lộ 6 đi qua, là cửa ngõ kết giữa Thủ đô Hà Nội và các tỉnh Tây Bắc, tạo điều kiện liên kết vùng; có con sông Tích, sông Đáy chảy qua.
2. Đặc điểm văn hóa - xã hội
Xã Phú Nghĩa được hình thành từ các xã có truyền thống lâu đời như Trường Yên, Đông Sơn, Đông Phương Yên, Thanh Bình, Trung Hòa và Phú Nghĩa, là một địa phương tiêu biểu của vùng ven đô Hà Nội về mặt văn hóa - xã hội. Đây là khu vực mang đậm bản sắc văn hóa làng quê Bắc Bộ, đồng thời có sự giao thoa với nhịp sống hiện đại trong quá trình đô thị hóa.
Trong đó, có Làng Khoa bảng Chi Nê có tới 11 vị đỗ đạt và được ghi danh trong Văn Miếu Quốc Tử Giám. Trên địa bàn xã có nhiều di tích lịch sử - văn hóa phản ánh đời sống và truyền thống văn hóa của cộng đồng địa phương như đình làng Yên Trường: là nơi thờ Thành hoàng làng và tổ chức các lễ hội truyền thống, là nơi ra đời Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Chương Mỹ (trước khi sắp xếp đơn vị hành chính); đình Yên Kiện làng Yên Kiện tọa lạc tại Đông Phương Yên, là đình làng cổ thờ 3 vị Thành hoàng là Thành Hiển, Đoan Minh, Dực Bồng Đại vương, đây là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng của cư dân địa phương.
Đặc biệt, trên địa bàn có đình Sơn Quyết Hạ và Quán Lương Sơn tại Đông Sơn được công nhận là di sản văn hóa vật thể, là di tích đã được xếp hạng cấp Quốc gia[1].
Bên cạnh đó, xã có nhiều địa điểm là các di tích ghi dấu hoạt động cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, thể hiện tinh thần yêu nước và đấu tranh kiên cường của người dân, tiêu biểu như đình Phú Hữu, đây là nơi trú ẩn cho du kích, đồng thời là kho quân nhu trong kháng chiến, là nơi đưa tiễn thanh niên lên đường bảo vệ Tổ quốc.
Các thôn, làng trong xã vẫn duy trì lễ hội truyền thống hàng năm như: lễ rước nước - cầu mưa thuận gió hòa, thể hiện tín ngưỡng nông nghiệp; hội làng đầu xuân - tổ chức tế lễ Thành hoàng làng, giao lưu thể thao - văn nghệ; các hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian như hát chèo, ngâm thơ, kéo co, đấu vật, thi nấu cơm,… được tổ chức tại sân đình. Người dân nơi đây sống gắn bó, trọng lễ nghĩa, tôn kính tổ tiên, giữ gìn hương ước làng xã.
Về giáo dục, xã Phú Nghĩa là địa bàn có hệ thống giáo dục phát triển, có cơ sở vật chất khang trang, đội ngũ giáo viên tâm huyết. Trên địa bàn có 19 trường học của 03 cấp học là: Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở. Các trường trong khu vực đều chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, thân thiện. Trường tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm sáng tạo, giúp học sinh phát triển toàn diện về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất. Bên cạnh đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và quản lý, nâng cao hiệu quả dạy và học cũng là nội dung được các trường trên địa bàn quan tâm thực hiện.
Về y tế, hệ thống y tế tại xã Phú Nghĩa bao gồm các trạm y tế xã đảm bảo cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân trên địa bàn. Các trạm y tế xã thực hiện các hoạt động khám chữa bệnh, tiêm chủng, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân và công tác phòng chống dịch bệnh...