1. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng sẽ là mốc son lịch sử có ý nghĩa như công cuộc đổi mới lần thứ hai, thể hiện quyết tâm của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Dự thảo Báo cáo chính trị đã được chuẩn bị công phu, kỹ lượng, vốn đã có nhiều đổi mới như rất ngắn gọn, súc tích, có tính khái quát cao, kết cấu chặt chẽ, thể hiện đầy đủ, toàn diện những vấn đề lớn của đất nước. Tuy nhiên, việc hợp nhất ba văn kiện quan trọng: Báo cáo chính trị, Báo cáo kinh tế - xã hội và Báo cáo về tổng kết xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng, thành một Báo cáo chính trị duy nhất trình Đại hội XIV của Đảng là một bước tiến mới, mang tính đột phá, thể hiện tư duy mới, tầm nhìn mới, dám nghĩ, dám làm, mạnh mẽ, quyết liệt.
Sự hợp nhất này không chỉ giúp văn kiện trở nên gọn gàng, súc tích hơn mà còn đảm bảo tính đồng bộ, liên thông giữa các lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội và công tác xây dựng Đảng, phản ánh một cách toàn diện hơn bức tranh phát triển của đất nước.
Về chủ đề Đại hội, Dự thảo Báo cáo chính trị mới đã có sự điều chỉnh khi bỏ cụm từ "quyết tâm" để giảm tính hô hào, thay vào đó là khẳng định mạnh mẽ, chắc chắn thông điệp và tính hiệu triệu ngắn gọn, súc tích tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Đại hội.
Kết cấu của Dự thảo Báo cáo chính trị mới về cơ bản vẫn giữ nguyên khung và nội dung đã được Hội nghị Trung ương 11 thông qua, nhưng đã có sự lược bỏ và điều chỉnh tên một số tiểu mục. Đặc biệt, các nội dung cốt lõi từ Báo cáo kinh tế - xã hội và Báo cáo xây dựng Đảng đã được cân nhắc chắt lọc và đưa vào từng phần cụ thể một cách phù hợp với yêu cầu mới, tránh sự lắp ghép cơ học. Điều này cho thấy sự tư duy tổng thể và tích hợp cao trong quá trình xây dựng văn kiện.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 12 (khóa XIII)
2. Phần đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và cơ đồ của đất nước sau 40 năm đổi mới được trình bày một cách cô đọng và tích hợp. Dự thảo giữ nguyên nội dung đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, đồng thời tích hợp những nội dung quan trọng, nổi bật và sâu sắc về kết quả phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng Đảng từ các báo cáo chuyên đề để cập nhật, hoàn thiện. Đặc biệt, phần này được biên tập gọn, đánh giá khái quát hơn, gắn và đặt trong tổng kết 40 năm đổi mới đất nước, tạo nên một cái nhìn tổng thể về chặng đường đã qua.
Trong lĩnh vực kinh tế, Dự thảo Báo cáo chính trị đã cập nhật kết quả nổi bật: Tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 ước đạt bình quân 6,2%/năm, thuộc nhóm tăng trưởng cao của khu vực và thế giới. Quy mô GDP của nền kinh tế năm 2025 ước đạt trên 510 tỷ USD, gấp 1,48 lần so với năm 2020 và xếp thứ 32 trên thế giới. Đặc biệt, Dự thảo còn đề cập đến việc hình thành và phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu du lịch gắn với chuỗi đô thị ven biển và thành lập các khu thương mại tự do tại một số địa phương...
Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị cũng có nhiều điểm bổ sung quan trọng. Đặc biệt, văn kiện khẳng định việc thực hiện tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ có sự chuyển biến rõ nét, đạt mục tiêu đề ra, góp phần tiết kiệm ngân sách nhà nước.
Bên cạnh những thành tựu nổi bật, Dự thảo cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, yếu kém. Về hoàn thiện thể chế, văn kiện bổ sung nhận định "Một số luật, cơ chế, chính sách, quy định, thủ tục hành chính còn mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu đồng bộ, gây cản trở đối với sự phát triển". Về phát triển kinh tế, nhấn mạnh hạn chế "tốc độ tăng năng suất lao động bình quân 5 năm ước đạt 5,1%, thấp hơn mục tiêu đề ra, hệ số ICOR vẫn còn cao (6,9)". Đáng chú ý, công tác tổ chức thực hiện các nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước dù có nhiều đổi mới, nhưng "vẫn chưa bắt kịp với yêu cầu phát triển đột phá của đất nước".
Từ thực tiễn 40 năm đổi mới, văn kiện đã đúc kết 5 bài học kinh nghiệm xuyên suốt, mang tầm lý luận, có giá trị định hướng thực tiễn cho nhiệm kỳ mới và những năm tiếp theo. Trong đó, nhấn mạnh việc "kiên định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, lấy phát triển để ổn định và ổn định để thúc đẩy phát triển bền vững, không ngừng nâng cao đời sống nhân dân"...
Đặc biệt, bài học thứ ba bổ sung nội dung "hạnh phúc" và diễn đạt lại "Mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ nguyện vọng, quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp và hạnh phúc của Nhân dân; thật sự tin tưởng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân". Đồng thời, bổ sung nội dung: "Lấy sự hài lòng, tín nhiệm của người dân, doanh nghiệp và hiệu quả công việc làm tiêu chí đánh giá cán bộ".
Hội nghị Trung ương 12 (khóa XIII) đã quyết định đổi mới mạnh mẽ việc xây dựng văn kiện Đại hội XIV của Đảng
3. Khẳng định quan điểm, mục tiêu và giải pháp đột phá cho giai đoạn mới, bên cạnh bổ sung hoàn thiện về nhận định tình hình, bối cảnh, các quan điểm chỉ đạo trong Dự thảo Báo cáo chính trị cũng được bổ sung những nội dung cốt lõi: "Kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng"; "bảo đảm phát triển để ổn định và ổn định để phát triển nhanh, bền vững đất nước"; và "triển khai hiệu quả mô hình tổng thể về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị".
Về mục tiêu phát triển, đối với mục tiêu chung, đề nghị giữ nguyên như trong Dự thảo Báo cáo chính trị hiện có. Đối với các mục tiêu cụ thể, cập nhật mục tiêu đã thể hiện trong Dự thảo Báo cáo Kinh tế - Xã hội.
Văn kiện xác định rõ trọng tâm là việc tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững đất nước. Trong đó, nguyên tắc "chính trị là nền tảng; kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường là trung tâm, là mục tiêu phát triển; xây dựng Đảng là then chốt và là phương tiện thực hiện" được nhấn mạnh. Văn kiện cũng đề xuất "xây dựng và hoàn thiện thể chế phù hợp để xác lập mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính".
Nhiều cơ chế, chính sách đột phá, vượt trội được đề xuất để huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực phát triển các mô hình kinh tế mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, các dự án trọng điểm, quy mô lớn (đường sắt tốc độ cao, điện hạt nhân, trung tâm dữ liệu quốc gia). Đồng thời, áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, có khả năng cạnh tranh quốc tế cho các vùng động lực, cực tăng trưởng, hành lang kinh tế, đặc khu kinh tế, đặc khu công nghệ, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế. Việc chuyển mạnh phương thức quản lý nhà nước từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn để quản lý và tăng cường kiểm tra, giảm sát cũng là một điểm mới.
Từ yêu cầu xác lập mô hình tăng trưởng mới, Báo cáo chính trị bổ sung nội dung đột phá về thể chế kinh tế nhằm giải phóng mạnh mẽ sức sản xuất, huy động tối đa mọi nguồn lực và tạo động lực mới cho phát triển trong giai đoạn mới, được thể hiện như sau: "Xây dựng và hoàn thiện thể chế phù hợp để xác lập mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính. Nghiên cứu, áp dụng khung pháp lý chuyên biệt đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế số, nhất là công nghệ tài chính, tài sản số, trí tuệ nhân tạo, thương mại điện tử, các ngành công nghệ mới. Có cơ chế, chính sách đột phá, vượt trội để huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực phát triển các mô hình kinh tế mới như: Kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, các dự án trọng điểm, quy mô lớn như: Đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, điện hạt nhân, điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, trung tâm dữ liệu quốc gia. Áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, có khả năng cạnh tranh quốc tế cho các vùng động lực, cực tăng trưởng, hành lang kinh tế, đặc khu kinh tế, đặc khu công nghệ, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế. Chuyển mạnh phương thức quản lý nhà nước từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn để quản lý và tăng cường kiểm tra, giảm sát. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng công khai, minh bạch và giảm thời gian, chi phí tuân thủ pháp luật, giảm tối đa rủi ro pháp lý đối với người dân và doanh nghiệp".
Trong lĩnh vực văn hóa, con người, giáo dục và khoa học công nghệ, nhiều giải pháp đột phá được đưa ra. Văn kiện nhấn mạnh xây dựng các thiết chế và tổ chức các hoạt động văn hóa theo hướng thiết thực, linh hoạt, lấy địa bàn cơ sở, người dân làm trung tâm. Trong giáo dục, ưu tiên phát triển các đại học quốc gia, đại học vùng, cơ sở giáo dục đại học trọng điểm ngang tầm các nước tiên tiến, và nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh, sinh viên, đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
Đối với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, văn kiện ưu tiên tiếp thu, chuyển giao, ứng dụng sáng tạo, làm chủ các công nghệ tiên tiến, công nghệ chiến lược, công nghệ lõi, công nghệ nguồn, công nghệ số. Nổi bật là khuyến khích phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số lành mạnh và hiệu quả, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong quản lý, điều hành của Đảng, Nhà nước, phát triển mạnh trợ lý ảo cho doanh nghiệp và người dân và phát triển công dân số.
Toàn cảnh Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII)
4. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm. Văn kiện bổ sung nội dung "bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, thống nhất của Đảng trên mọi lĩnh vực". Trong xây dựng Đảng về tư tưởng, bổ sung "Nghiên cứu xây dựng chiến lược công tác tư tưởng trong bối cảnh chuyển đổi số". Về đạo đức, Báo cáo nhấn mạnh "Nâng cao ý thức trách nhiệm phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, coi trọng danh dự sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật của cán bộ, đảng viên".
Việc vận hành tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo mô hình mới thông suốt, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước trong giai đoạn mới được coi là một nhiệm vụ quan trọng. Văn kiện cũng đề xuất tiếp tục hoàn thiện việc phân định thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp, trách nhiệm giữa Trung ương và địa phương.
Trong công tác cán bộ, văn kiện bổ sung "bảo đảm dân chủ, công khai, công tâm, khách quan theo hướng xuyên suốt, liên tục, đa chiều, có tiêu chí và thông qua sản phẩm cụ thể". Đồng thời, đấu tranh quyết liệt, hiệu quả với các hành vi chạy chức, chạy quyền và tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ.
Về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, văn kiện bổ sung "Chú trọng công tác tự kiểm tra, tự giám sát của các cấp uỷ, tổ chức đảng, kịp thời phát hiện từ nội bộ để chấn chỉnh ngay những vi phạm từ khi mới phát sinh", công khai kết quả xử lý các vụ việc trên các phương tiện thông tin đại chúng. Trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, văn kiện nhấn mạnh "Kiểm soát chặt chẽ phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật" và "có chế độ tiền lương và đãi ngộ phù hợp với cống hiến, tài năng để không muốn và không cần tham nhũng, tiêu cực".
Có thể khẳng định, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng với những điểm mới nổi bật, sự hợp nhất các văn kiện quan trọng, những điều chỉnh trong chủ đề, kết cấu, và những bổ sung, phát triển trong đánh giá kết quả, định hình mục tiêu, quan điểm, giải pháp đã thể hiện một cách sâu sắc và toàn diện tư duy đổi mới, đột phá của Đảng.
Đây là những cơ sở vững chắc để Đại hội XIV của Đảng định hướng cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới, hướng tới mục tiêu xây dựng một Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng và hạnh phúc.
Phan Lâm - Linh Vũ (thanhuyhanoi.vn)