Vượt qua những khó khăn ban đầu, bộ máy chính quyền vận hành thông suốt, hiệu lực - hiệu quả được nâng cao, nhất là ở cấp cơ sở, nơi gần dân, sát với dân nhất. Ở đó, mỗi cán bộ, công chức không còn là “người quản lý” mà là “người phục vụ”; không phải làm thay dân mà làm cùng dân, vì dân.
Ghi nhận những chuyển động tích cực, sâu sắc từ thực tiễn, Báo Hànộimới trân trọng giới thiệu đến bạn đọc loạt bài: “Vận hành chính quyền địa phương 2 cấp: Đổi mới mô hình quản trị, xây dựng bộ máy công bộc vì dân”, như một lát cắt chân thực về hành trình vượt khó, khẳng định quyết tâm đổi mới vì sự phát triển bền vững và hạnh phúc của nhân dân.
Giải quyết thủ tục cho người dân tại Điểm phục vụ hành chính công xã Mê Linh. Ảnh: Quang Thái
Bài 1: “Cắm chốt” ở cơ quan: Cán bộ xã miệt mài từ sáng đến khuya
Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên vận hành tại Việt Nam đã dần ổn định sau những thử thách ban đầu. Bộ máy mới tinh gọn, phân cấp rõ ràng, hoạt động thông suốt, hiệu quả. Đặc biệt, ở cấp xã, phường, nơi trực tiếp tiếp xúc với người dân hằng ngày đã xuất hiện hình ảnh đội ngũ cán bộ, công chức làm việc không quản ngày đêm. Tinh thần “vì dân phục vụ” đang thấm sâu vào cách làm, cách nghĩ của những người trực tiếp “gánh việc” của dân.
Cán bộ cơ sở “gánh việc” vì dân
Chiều 9-10, phóng viên Báo Hànộimới có mặt tại trụ sở làm việc của Phòng Kinh tế xã Đông Anh, chứng kiến không khí làm việc thật khẩn trương, nghiêm túc. Trong căn phòng rộng rãi, hai dãy bàn kê song song, trước mặt là máy tính, phía sau là tủ hồ sơ chật cứng giấy tờ, cán bộ công chức đang miệt mài xử lý công việc, dù đã ngoài giờ hành chính.
Chị Nguyễn Thị Hạnh từng là cán bộ địa chính xã Đông Hội, huyện Đông Anh (cũ), nay được phân công công tác tại Phòng Kinh tế xã Đông Anh từ ngày 1-7-2025, khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức được triển khai.
Chia sẻ với chúng tôi, chị Hạnh bộc bạch: “Khối lượng công việc rất lớn. Ban ngày, chúng tôi tiếp công dân, đi kiểm tra cơ sở... Sau đó lại tranh thủ làm thêm buổi tối để xử lý hồ sơ đất đai, nghiên cứu đơn, thư. Tôi và các đồng nghiệp thường làm việc đến 21h, có hôm đến 23h. Khoảng 3 tuần nay, tôi hầu như ở lại cơ quan để làm cho kịp tiến độ”.
Nhà chị Hạnh ở phường Phú Lương, cách xa nơi làm việc, nên để thuận tiện, chị thường nghỉ lại cơ quan. “Từ khi làm việc ở đây, tôi chỉ có khoảng 5 chủ nhật là được ở nhà với gia đình. May mắn là được chồng và bố mẹ hỗ trợ việc nhà, chăm con. Những hôm về nhà thì cũng rất muộn, chỉ kịp ngủ với con rồi sáng lại đi sớm”, chị kể thêm.
Không riêng chị Hạnh, toàn bộ 27 cán bộ, công chức của Phòng Kinh tế xã Đông Anh đều đang làm việc với cường độ cao, xuyên giờ hành chính, cả ngày nghỉ cuối tuần. Phó Trưởng phòng Nguyễn Việt Oanh chia sẻ: “Bộ phận đất đai có 5 người, đều là cán bộ địa chính các xã trước đây. Mỗi người phụ trách một địa bàn xã cũ, phải đảm nhiệm toàn bộ quy trình công việc liên quan đến đất đai, từ A đến Z”.
Chị Oanh, chị Hạnh cùng các đồng nghiệp tại Phòng Kinh tế đang gồng mình gánh vác khối lượng công việc khổng lồ thuộc nhiều lĩnh vực, trong bối cảnh bộ máy mới đang dần đi vào vận hành ổn định. Dù vậy, họ không nề hà, vẫn lặng lẽ tận tụy ngày đêm để bảo đảm mọi nhiệm vụ được hoàn thành đúng tiến độ.
Khi chúng tôi rời khỏi Phòng Kinh tế xã Đông Anh, đồng hồ đã chỉ 19h. Lúc này, những căn phòng làm việc tại trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND xã đã lên đèn. Không khí vẫn y như lúc chúng tôi đến, đầy quyết tâm, cần mẫn và trách nhiệm.
Gỡ “nút thắt” sổ đỏ sau hàng chục năm chờ đợi
Một trong những hiệu quả rõ rệt nhất từ khi triển khai mô hình chính quyền 2 cấp phải kể đến là tiến độ giải quyết những hồ sơ tồn đọng lâu năm, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai.
Trường hợp cấp sổ đỏ lần đầu cho hai hộ dân tại phường Vĩnh Hưng là minh chứng sinh động cho khẳng định trên khi gia đình ông bà Trần Quảng, Chử Thị Tân và ông bà Lê Văn Mạnh, Ngô Thị Thoa đã nhiều năm mỏi mòn chờ đợi niềm vui này.
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, quá trình hoàn thiện hồ sơ cho gia đình ông bà Trần Quảng, Chử Thị Tân là cả một hành trình “lao tâm cực trí” của cán bộ phường. Việc xác minh nguồn gốc đất, lập biên bản xử lý vi phạm, tra cứu quy định pháp luật... đều được thực hiện cẩn trọng, tỉ mỉ. “Chúng tôi phải phân tích rõ các quy định pháp luật để gia đình hiểu rõ về nội dung xử lý vi phạm, thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, từ đó đủ điều kiện được cấp sổ đỏ”, một cán bộ chia sẻ.
Cuối tháng 8 vừa qua, gia đình ông bà Trần Quảng, Chử Thị Tân chính thức được cấp sổ đỏ sau hơn 20 năm chờ đợi. Bà Chử Thị Tân không giấu được niềm vui: “Tôi làm thủ tục đề nghị cấp sổ đỏ từ năm 2002 nhưng do các quy định thay đổi liên tục nên không thực hiện được. Nay được cầm sổ trong tay, tôi vô cùng xúc động. Đặc biệt ấn tượng khi đồng chí Bí thư Đảng ủy phường giữ đúng lời hứa sẽ cấp sổ trong tháng 8”.
Tương tự, bà Ngô Thị Thoa cho biết: “Gia đình tôi đã mong mỏi 9 năm qua. Cả chính quyền quận Hoàng Mai (trước đây) và chính quyền phường Vĩnh Hưng hiện nay đều rất tận tâm. Họ hỗ trợ nhiệt tình và xử lý hồ sơ rất trách nhiệm”.
Chia vui với hai hộ gia đình, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Vĩnh Hưng Nguyễn Đức Dũng khẳng định: “Đây là hai trường hợp người dân đã chờ đợi 9 năm và 23 năm. Phường đã nỗ lực xử lý trong vòng hai tháng. Chúng tôi mong muốn mọi nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của người dân đều được giải quyết nhanh chóng”.
Trong quá trình khảo sát hoạt động chính quyền địa phương 2 cấp, một điểm gây ấn tượng mạnh với chúng tôi là sự tận tụy của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tại điểm phục vụ hành chính công các xã, phường.
17h ngày 8-10-2025 tại Điểm phục vụ hành chính công xã Dân Hòa, dù đã hết giờ làm việc, cán bộ nơi đây vẫn đang tất bật tiếp công dân và giải quyết hồ sơ.
Bà Nguyễn Thị Bi (thôn Ba Dư, xã Dân Hòa) vui mừng khi vừa hoàn thành hồ sơ xin cấp sổ đỏ, bà cho biết, đã sinh sống trên mảnh đất này từ năm 2007 nhưng mãi đến giờ vẫn chưa hoàn tất được thủ tục giấy tờ xin cấp quyền sử dụng đất. "Gần đây, cán bộ địa chính và hành chính công đã về tận nhà hướng dẫn từng bước, từ bổ sung giấy tờ, đo đạc diện tích, đến kê khai. Họ còn theo dõi tiến độ và báo kết quả liên tục cho tôi”, bà Nguyễn Thị Bi hân hoan nói.
Chủ tịch UBND xã Dân Hòa Đinh Hữu Bình chia sẻ: “Trong 4 tháng qua, cán bộ, công chức xã đã làm việc cả ngày thứ bảy, chủ nhật, nhiều hôm đến 19-20h. Điểm phục vụ hành chính công vẫn tiếp nhận và giải quyết hồ sơ sau 17h để đáp ứng nhu cầu của người dân. Làm vì dân là mục tiêu chung của cả tập thể cán bộ xã Dân Hòa”.
Tổ chức ổn định, bộ máy vào guồng
Trưởng phòng Kinh tế xã Thiên Lộc Nguyễn Mậu Thịnh đánh giá: “Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp giúp dung hòa tư duy quản lý từ thành phố, huyện đến xã. Cán bộ xã giờ đây có thể phát huy tính bao quát, định hướng tốt từ cấp trên, kết hợp với sự linh hoạt, gần dân vốn có của cấp xã”.
Ghi nhận từ cơ sở cho thấy, tính đến giữa tháng 9-2025, 126 Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cấp xã, phường của Hà Nội đã ổn định tổ chức. Đặc biệt, 126 đảng bộ xã, phường đã tổ chức thành công đại hội nhiệm kỳ 2025-2030. Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã điều động tổng cộng 5.258 cán bộ, công chức, viên chức về 126 xã, phường. Thành phố cũng tạm giao chỉ tiêu biên chế năm 2025 với tổng số 9.622 chỉ tiêu, gồm: 3.280 công chức cấp huyện điều động về xã; 6.342 cán bộ, công chức cấp xã được sắp xếp, bố trí lại nhiệm vụ. 100% xã, phường đã có trụ sở ổn định, đầy đủ trang thiết bị, hoàn thành việc bàn giao hồ sơ tài liệu sau sắp xếp.
Ngoài ra, hàng chục nghìn cán bộ đã được tập huấn nghiệp vụ theo hướng “cầm tay, chỉ việc”, giúp nhanh chóng thích nghi và vận hành bộ máy mới hiệu quả.
Từ ngày 1-7 đến 23-9-2025, toàn thành phố Hà Nội đã tiếp nhận 531.269 hồ sơ hành chính; trong đó, đã giải quyết 510.541 hồ sơ, đạt tỷ lệ 96,1%. Trong số này, có 99,85% hồ sơ được xử lý đúng và trước hạn.
Một số địa phương có tỷ lệ giải quyết hồ sơ rất cao như: Phường Bạch Mai tiếp nhận 6.898 hồ sơ, giải quyết 6.689 hồ sơ, đúng hạn 99,91%; phường Kim Liên tiếp nhận 6.946 hồ sơ, xử lý trọn vẹn 6.796 hồ sơ; xã Phú Xuyên xử lý toàn bộ 6.499 hồ sơ trong tổng số 6.636, đúng hạn gần 100%; xã Phù Đổng tiếp nhận 6.614 hồ sơ, đã hoàn tất 6.186, đúng hạn 99,82%...
Những con số này khẳng định năng lực xử lý, tinh thần trách nhiệm cũng như sự thích nghi nhanh chóng của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp.
Kết quả sau 4 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cho thấy, bộ máy hành chính đã được tinh gọn, giảm số cơ quan trung gian, tiết kiệm ngân sách, đồng thời rút ngắn quy trình xử lý công việc. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang từng bước đi vào nền nếp, vận hành thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, đúng với mục tiêu phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp.
Lãnh đạo xã Phú Nghĩa trao hỗ trợ xây, sửa nhà cho bà Trần Thị Khê ở thôn Đồng Trữ.
Tấm lòng người đứng đầu và mái ấm cho bà Khê
Giữa những bộn bề công việc khi chính quyền địa phương 2 cấp vừa đi vào vận hành, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phú Nghĩa Trịnh Tiến Tường đã chia sẻ với chúng tôi một câu chuyện xúc động. Trong một dịp đi thăm, tặng quà các gia đình chính sách trên địa bàn, ông tình cờ biết đến hoàn cảnh của bà Trần Thị Khê (74 tuổi, sống tại thôn Đồng Trữ). Bà là hộ cận nghèo, sống đơn thân trong căn nhà đã xuống cấp.
Sau khi nắm tình hình, Bí thư Đảng ủy xã Phú Nghĩa Trịnh Tiến Tường đã chỉ đạo Đoàn Thanh niên xã phối hợp các đoàn thể huy động nguồn lực xã hội hóa, kêu gọi ủng hộ được 50 triệu đồng cùng nhiều ngày công lao động để nâng cấp ngôi nhà cho bà Khê. Đến cuối tháng 9 vừa qua, căn nhà được khởi công tu sửa, đến giờ đã sắp hoàn thiện, mang lại sự an tâm và ấm áp cho người phụ nữ đơn thân ở tuổi xế chiều. Đó không chỉ là một mái nhà được dựng lại, mà còn là minh chứng cho tinh thần “công bộc vì dân” đang được khơi dậy mạnh mẽ từ chính quyền cơ sở.
(Còn tiếp)
Theo hanoimoi.vn